Wat hebt u liever als u de keuze had tussen louter kale muren of zo nu en dan een kunstwerk om het oog aan op te hangen? Veel gebouwen zijn immers neergezet zonder dat esthetiek een rol speelde bij het ontwerp. Neem zo’n puur functionele plek tegenover het centraal station van Marrakech waar de Duitser Hendrik Beikirch een hele wand vulde met het vriendelijk glimlachende gezicht van een man met muts. Aangekomen te Marrakech staat u oog in oog met street art van indrukwekkend formaat. En dat is toch een andere ontvangst dan een kruispunt met benzinestation. Als u dus liever zo nu en dan een kunstwerk aan die kale muren ziet, dan hebben we goed nieuws. Street art is bijna overal te vinden.

Street art en graffiti worden vaak als synoniemen gezien, maar dat zijn ze niet helemaal. Het klinkt misschien een beetje kort door de bocht, maar als je een onderscheid zou willen maken, dan heeft graffiti wortels in vandalisme en street art in de kunst. Dat is dan ook de reden dat er bar weinig oude graffiti bewaard is gebleven. Men achtte het niet het bewaren waard. Dat wil niet zeggen dat er vroeger niet op muren werd gekliederd. Op het interieur van de Nieuwe Kerk in Delft van Gerard Houckgeest uit de collectie van het Mauritshuis staat op de voorgrond toch heel duidelijk graffiti en niet bepaald op een plek die ervoor bedoeld is, pal voor het praalgraf van Willem van Oranje.

Het is beslist geen aansporing om uw mes in een monument te zetten, maar kerven in oude muren is écht niet met de laatste regen komen vallen. In de negende eeuw schreef een Viking iets in de balustrade van de Hagia Sophia in Istanbul. Het enige leesbare woord is de naam Halvdan:

Aan street art kleeft een illegaal tintje. Dat is mooi te zien aan de ‘schaduwen’ van deze paaltjes. Aan de ene kant van het viaduct zijn het neutrale figuurtjes en aan de andere kant politieagenten die met knuppel achter de rug staan te surveilleren. De maker heeft heel subtiel de spanning neergezet.

Street art is er in verschillende gedaanten en van diverse kwaliteit. Dat geldt ook voor de makers. Er zijn werken die niet ten onder doen voor museale kunst. Sommige wijken en steden trekken actief kunstenaars aan om hun lege muren te verfraaien. Dat gebeurt bijvoorbeeld in het Poolse Łódź. De stad is haar industrie grotendeels kwijt en het inwoneraantal neemt af. Om de ontelbare grijze vlakken van de stad sjeu te geven, vraagt Łódź street artists uit de hele wereld. De Belg ROA maakte deze speelse wezels (of marters?) aan het begin van de hoofdstraat van de stad. Inmiddels staat Łódź in Polen te boek als de hoofdstad van street art.

Weet u wat nou het leuke van street art is? Je hoeft het niet op te zoeken, want het zoekt je zelf wel op. Als je de ogen maar openhoudt. Neem de anonieme kunstenares die schuil gaat achter het pseudoniem NeSpoon. Tegenover het koninklijk paleis in Warschau maakte ze dit subtiele werk. Ze drukte een gehaakt kleedje af in klei, bakte het en plakte het op de stenen van de oude stadswallen.

Wilt u meer weten over street art en graffiti? Klik op de foto hierboven en kijk onze korte video.