Multatuli (1820-1887) wordt nationaal én internationaal geroemd als de man die de Nederlandse literatuur eigenhandig heeft gemoderniseerd en een einde heeft gemaakt aan het kolonialisme. Op beide claims valt nog wel het een en ander af te dingen, al zei de Indonesische Nobelprijswinnaar voor de literatuur Pramoedya Ananta Toer dat Douwes Dekker de stuwkracht was achter de bewustwording van Indonesische intellectuelen: ‘He killed colonialism.’

Was het Multatuli’s bedoeling om met de publicatie van Max Havelaar in 1860 een einde te maken aan het koloniale bewind van Nederland op Java? Waarschijnlijk niet direct. Zijn expliciete doel was de verbetering van het lot van de Javanen, en eerherstel voor zichzelf. Hij was immers als assistent-resident in aanvaring gekomen met het bestuur van de kolonie, zijn superieuren en medewerkers. Gedwongen om ontslag te nemen, vormde hij zich – in nog geen zes weken tijd, zo luidt de legende – om tot schrijver.

In Max Havelaar geeft Multatuli een vlijmscherpe analyse van het Nederlandse koloniale bewind, de economische drijfveren achter dat bewind en de mentaliteit en culturele vormen die daarmee gepaard gaan. Hij geeft bovendien een romantisch, nauwelijks verhuld autobiografisch portret van de rebelse eenling ‘Max Havelaar’ die als een Napoleon dat bewind te lijf gaat. Én hij schrijft wat misschien de eerste (proto-)postmoderne roman in de Nederlandse letterkunde kan worden genoemd.

In dit tweeluik over Multatuli en de Max Havelaar gaan we in kort bestek, maar op zo interactieve wijze mogelijk, in op het leven van Douwes Dekker, op het Nederlandse kolonialisme en, vooral, op de betekenis van de Max Havelaar voor de Nederlandse cultuur. U krijgt sprekende teksten, beeldmateriaal en teksten die zonder uitzondering tot nadenken en, wellicht tot discussie aanzetten.

U volgt de reeks thuis op uw computer of tablet en ziet de afbeeldingen die u anders in de zaal zou zien. U hoort de spreker en kan haar desgewenst ook zien. Bovendien bestaat de mogelijkheid tot het stellen van vragen.

De reeks wordt gegeven door drs. Liesje Schreuders.