In 1569 schilderde Pieter Bruegel de Oude een paneel met daarop vele tientallen Nederlandse spreekwoorden. Sommige daarvan gebruiken we nog, zoals ‘Als het kalf verdronken is, dempt men de put’ of ‘een spaak in het wiel steken’. Andere daarentegen zijn uitgestorven, waaronder ‘Waar de een zijn huis brandt, warmt de ander zijn handen’.

De spreekwoorden zijn niet ondertiteld en dat wil zeggen dat Bruegel het schilderij niet had bedoeld als onderwijsinstrument. Hij ging ervan uit dat de beschouwer de gezegdes al kende. Bovendien combineerde hij ze soms. Een persoon of een groepje kan twee of zelfs meer spreekwoorden uitbeelden en dat maakt ze moeilijk leesbaar. Het lijkt erop dat Bruegel het schilderij als een soort conversation piece bedoelde.

Voor ons is dat het nog steeds. Maar al te graag zouden we met onze vinger van spreekwoord naar spreekwoord willen gaan om ze te herkennen en ons af te vragen wat de onbekende gezegden betekenen. In deze lezing krijgt u niet alleen dat te horen, maar ook de context waarin het schilderij is ontstaan en de bronnen van Bruegel.

U volgt de lezing thuis op uw computer of tablet en ziet de afbeeldingen die u anders in de zaal zou zien. U hoort de spreker en kan hem desgewenst ook zien. Bovendien bestaat de mogelijkheid tot het stellen van vragen.

De lezing wordt verzorgd door drs. Krzysztof Dobrowolski-Onclin